Joh 2: 13-22 Joh 2: 13-22 A      Eeuwen lang heeft men gedacht dat de aarde plat was en stil stond De zon cirkelt er omheen Zo leek het toch? En iedereen zei het. En het werkte: de uren van de dag de seizoenen van het jaar die vielen te voorspellen. Toen was er rond 1500 een geleerde Copernicus die precies het tegenovergestelde beweerde: de aarde is niet plat maar een bol de aarde draait: in 24 uur om zijn as en in een jaartje om de zon de zon staat in het midden. Wij zijn er nu wel aan gewend. Al hebben we het nog steeds, een beetje inconsequent, over de zon die opkomt en de zon die ondergaat Onze beleving, onze taal is hardnekkig. Maar toen was het revolutionair Sindsdien spreken we van een copernicaanse omwenteling. Dan bedoelen we een zeer ingrijpende verandering. En dat was het: de aarde niet langer het vaste middelpunt van het heelal. Copernicus zette de wereld letterlijk op zijn kop. Met zijn nieuwe theorie kon men veel beter zonsopgang en ondergang berekenen. Het ging als altijd over aarde, zon, maan en sterren Het was hetzelfde, maar toch compleet anders. Zo'n copernicaanse revolutie brengt Jezus ook op gang als hij in de tempel is. Dan zegt hij heel kort samengevat: de tempel is niet meer nodig ikzelf kom er voor in de plaats Daarmee zet hij de gebruikelijke visie op tempel en offers en godsdienst helemaal op zijn kop. 2100 jaar later zijn we nog steeds bezig bij te komen van wat hij toen zei en deed: Draait het in het geloof dan niet om de tempel, om offers en rituelen. Draait het dan om Jezus, om een mens, om humaniteit? Dat is wel heel revolutionair. Copernicus is er niets bij. We gaan proberen dat te begrijpen. B      Eerst maar: de gebruikelijke visie op tempel:. Hoe dachten de mensen vroeger over de tempel Waar was die voor nodig? Dat is niet zo moeilijk voor te stellen Wij nu zijn niet zo anders dan de mensen vroeger j nu lachen en huilen om dezelfde dingen Wij zijn blij met de geboorte van een kind. Wij vinden oorlog en onrecht verschrikkelijk. > Is er een adres voor je dank, voor je klacht Is er een God die hoort? Soms heb je het gevoel dat je in control bent baas over je eigen leven Maar dan weer merk je dat er niets over te zeggen hebt: een onzichtbaar klein coronabeestje en daar ga je met je plannen, je bedrijf, je gezondheid. > Is er ergens een houvast, een rots? Een God om op te bouwen? En soms heb je het gevoel dat best een goed mens bent En dan weer denk je: ik ook altijd met m'n grote mond, met m'n haast, met m'n vooroordelen, m'n hebzucht Dan voel je je ongemakkelijk, slecht, schuldig. Kom ik daar ooit van af? Wie helpt me met mezelf te leven? > Is er een God die in mij geloof, hoop en liefde op gang brengt? Israel weet: zo'n God is er Maar: die God is streng. De lat ligt hoog. Hij is heilig en als jij dat niet bent - en dat ben je niet - dan heb je een probleem. En daarom is er de tempel Daar kun je een rund of een schaap of een paar duiven slachten. Daarmee laat je zien dat je spijt hebt. Die offers maken het weer in orde tussen God en jou. Jij kunt weer verder. Dat klinkt zo logisch als wat. Zo denken we in de kerk ook als het om het offer van Jezus gaat. God is zo boos op ons mensen. Hij kan ons bloed wel drinken. Dan offert Jezus zijn leven op aan het kruis. Nu laat God zijn toorn varen. Dat is de gangbare visie op tempel en godsdienst: Het bloed van offers (van dieren, van Jezus) is nodig om God op andere gedachten te brengen. Zo gangbaar omdat we als mensen onder elkaar ook zo doen: bij overtredingen krijgen we straf en boete Dat is toch logisch? Hoe zou het anders moeten? C      Toch waren er wel mensen die net als Copernicus begonnen te twijfelen aan de gebruikelijke visie Allerlei schrijvers van de bijbel hebben zo hun bedenkingen David dicht (Ps 40) Het is geen offervuur wat U behaagt, Gij wilt, Heer, dat ik naar U hoor en zelf ontsluit Gij mij het oor: Gij hebt alleen gehoorzaamheid gevraagd. Dat is me een vraagteken bij de offers: God wil ze helemaal niet: Het gaat om wie je bent: of je de 10 geboden serieus neemt. En de profeet Amos zegt namens God: (5:21-24) Ik heb een afkeer van jullie feesten, jullie samenkomsten verdraag ik niet. Ik schep geen behagen in de offers die jullie mij brengen; de vetgemeste beesten keur ik geen blik waardig. Laat liever het recht stromen als water, en de gerechtigheid als een altijd voortvloeiende beek. Nog zo'n vraagteken bij de offers: God walgt er van... Het gaat Hem om heel andere dingen: Voedt de hongerigen, Geef de dorstigen te drinken, Kleed de naakten, neem de daklozen in huis. Met die dingen maak je hem blij En Mozes zegt namens God: (Lev 17: 11; vgl Lev 10:17). “Ik heb jullie het bloed gegeven om er de verzoeningsrite mee te voltrekken... He....de offers zijn ingesteld door God. Het is zijn geschenk aan mensen. Het is een genademiddel voor mensen die zich slecht voelen Als ze berouw hebben dan kunnen ze een offer brengen. Dan zullen ze zich weer goed voelen en in vrede naar huis gaan Dus niet: wij brengen met een offer God op andere gedachten Maar: Door de offers wil God ons op andere gedachten brengen! David, Amos, Mozes hebben heel wat bedenkingen bij onze gangbare visie op hoe wij God menen te moeten dienen. Het hele offersysteem staat al eeuwen te wankelen. En vandaag komt Jezus in de tempel en jaagt die hele beestenboel eruit. Hij geeft daarmee aan:de tempel is niet meer nodig. Het is voorbij met de gebruikelijke visie Voortaan draait het om mensen, om de humaniteit Want daar gaat God het om. Eigenlijk was dat het hele OT ook al zo. Net zoals de aarde ook al om de zon draaide voordat Copernicus dat zei. Maar nu wordt dat opeens heel duidelijk gezegd en bewezen. Een nieuwe visie op een oude zaak. D       Niet meer offers in de tempel Wat komt daar dan voor in de plaats? Eigenlijk heel eenvoudig. Zo net, toen het over offers ging, zagen we al dat voor God de offers niet zo nodig zijn. Voor Hem is iets anders veel belangrijker: Dat je dichtbij God leeft en Hem vertrouwt en vraagt naar zijn wil en probeert die te doen: Dat je als mens je houdt aan de tien geboden: en omziet naar elkaar en je best doet voor vrede en gerechtigheid. En dat is wat Jezus doet. Hij is helemaal beschikbaar voor God: Hij heeft geen gezin, geen bedrijf, geen bezit, geen huis. Wat hij wil is helemaal afgestemd op wat God wil. Wat wij altijd bidden: uw Naam worde geheiligd uw Koninkrijk kome uw Wil geschiede dat is zijn lust en leven. Hij is helemaal leeg van zichzelf helemaal open voor God Hij is vol van zijn liefde en zorg, van Gods wijsheid en kracht. En we zien hoe hij dat niet voor zichzelf inzet maar met alles wat God hem geeft er juist is voor de mensen: Wat heeft hij velen genezen; anderen vergeven Farizeeërs terechtgewezen Met geen andere bedoeling dan om al die mensen opnieuw met God te verbinden. En dat is wat God van mensen wil zien, Dat is hem veel liever dan het bloed van runderen, schapen of duiven. Jezus is die volmaakte mens. Hij offert zich op aan God...door te leven voor de mensen. Hij doet wat Amos en Mozes en David bedoelden. Hij is het volmaakte offer. Het is een copernicaanse omwenteling ipv offers van dieren : het offer van jezelf ipv godsdienstigheid: humaniteit: goed zijn voor elkaar ipv een tempel van steen: een mens als tempel voor de Geest ipv priesters die God dichterbij brengen: gewone mensen, u en jij en ik een gemeente die de liefde van God voorleeft en daarvan deelt met wie het maar wil Offers, tempel, priesters. Het is hetzelfde. Maar zo anders! E       In de tempel geloven ze hun ogen niet: Met welk teken kunt u bewijzen dat u gelijk hebt?' Breek deze tempel maar af, zegt Jezus ik zal hem in drie dagen weer opbouwen. De Joden denken dat Jezus de stenen tempel bedoelt. Ze zitten gevangen in de gebruikelijke opvatting Maar Jezus denkt volgens de nieuwe instelling Hij heeft het over die andere tempel: hij bedoelt zichzelf Naar lichaam en ziel is hij woonplaats voor God. Vindplaats van genezing, verzoening, en eeuwig leven. Zo praten ze langs elkaar heen: de Joden en Jezus. Maar binnenkort zullen ze de tempel afbreken die Jezus is. Dan doden ze hem aan een kruis. Zelfs dat heeft Jezus gezien als iets dat God van hem vroeg. Toegewijd als hij is, neemt hij dit lijden op zich. Zo zou hij namens God aan heel de wereld laten zien dat zijn liefde voor mensen eindeloos is en alles verdraagt door niets te doven zelfs niet door ongeloof en spot en marteling en dood. Hij brengt het offer van zijn leven. Wij weten hoe het verder ging: op de derde dag is het graf open De Heer verschijnt als de levende aan Maria en de discipelen. Wat Jezus zei over afbreken en weer opbouwen dat is uitgekomen Wat hij zei over de stenen tempel en de tempel die hijzelf is Dat is door God bevestigd. Voorbij de offers aan God... voortaan de dienst aan mensen. Omdat God liefde is. Omdat het hem om mensen gaat. Een verrassend nieuw perspectief Godsdienst was altijd: wat mensen aan God geven: offers van dieren, geld, tijd en energie. maar nu is godsdienst wat God aan mensen geeft: liefde, verzoening, eeuwig leven om daarvan te delen. Het is de wereld op zijn kop. Of zou het zijn: de wereld eindelijk rechtop gezet?  AMEN

terug