Heel zwart-wit zet Paulus ze tegenover elkaar: het leven van de gelovige en dat van de ongelovige. Natuurlijk bedoelt hij niet dat alle ongelovigen zo doen (gelukkig niet) evenmin als alle gelovigen beantwoorden aan het plaatje (helaas). Het is een model. In werkelijkheid zijn zwart en wit niet over 2 groepen van mensen te verdelen. Het is allebei in onszelf te vinden. Dat neemt niet weg dat er toch maar zo’n contrast is. Zelfs op vier niveaus:

1) Het meest in het oog springend is de opsomming van verkeerde en goede activiteiten. We horen enerzijds van hoererij tot brasserijen en dergelijke. Men leefde er kennelijk nogal op los in Galatië. Zozeer dat Paulus het nodig vond de christenen daarvoor te waarschuwen. Het lijstje is onverminderd actueel. Als Paulus vandaag aan christenen in Nederland zou schrijven, zou het eerder langer dan korter uitvallen: aangevuld met hebzucht, drugsgebruik, onverschilligheid, vernielzucht. Anderzijds zijn er ook de goede dingen: van liefde tot zelfbeheersing. Veel minder concreet dan de rauwe opsomming van verkeerde bezigheden.

2) Paulus brengt de beide rijtjes elk op één noemer: de werken van het vlees resp. de vrucht van de Geest. De verkeerde bezigheden komen naar hun oorsprong voort uit het vlees. Daarmee is niet bedoeld dat het lichaam verkeerd is. Dat vind je nergens in de bijbel. Integendeel. Zonder lijf is een mens ondenkbaar. Het maakt deel uit van de goede schepping van God. Het verkeerde zit hem in het gebrek aan zelfbeheersing. Wie aan elke prikkeling van zintuigen, aan elke gedachte, aan elke impuls uit de omgeving toegeeft doet een ander en zichzelf al gauw tekort. Zo ben je geen beeld van God. Het kan ook anders. Wie het evangelie aanneemt, heeft een nieuwe oorsprong gekregen, hij is opnieuw, van boven geboren (Joh 3). De Geest van Christus geeft de toon aan. Hij roept het beste in mensen wakker: liefde, blijdschap, vrede enz. Minder tastbaar, maar niet minder werkelijk. Wat is er een behoefte aan mensen die blijdschap, geduld, zachtmoedigheid uitstralen!

3) Opvallend is dat onder invloed van de Geest er vruchten groeien en rijpen. Dat is een natuurlijk proces waar je als gelovige niet veel aan toe of af kunt doen. Enkel de Geest van Christus de ruimte geven. En dan brengt de een als vanzelf 30, een volgende 60 en weer een derde 100 voudig vrucht voort (Mat 13,8). Vergelijk dat eens met het toegeven aan de prikkels van buitenaf. Dat is een eindeloos vermoeiend werken. Najagen van wind, zegt een andere stem in de bijbel (Pred 2).

4) Tenslotte valt op dat de werken van het vlees meervoud zijn, terwijl de vrucht van de Geest enkelvoud is. Er worden wel meerdere vruchten genoemd, maar het zijn eigenlijk allemaal omschrijvingen voor de liefde, die terecht voorop staat. De Geest maakt één, maakt heel. Je hart wordt je zwaartepunt. Hoe anders als je wordt geleid door de vele zintuigen, gedachtenflitsen en prikkels uit je omgeving: wie ben je dan eigenlijk zelf? Dan word je toch geleefd? De macht van het vlees leidt tot des-integratie van de persoon.

Wat voor mensen zullen we zijn? Die de eenheid van God weerspiegelen? Of de veelheid van goden, (tijd)geesten en modes? Door wie laten we ons leiden? Hoor, Israel, de Here onze God, de Here is één (Deut 6,4).

Kerkbode 2010, Ds. A. de Lange